باشگاه کوهنوردی کوهسار نیشابور

لوازم و تجهیزات جدید ایمنی در بهمن

گردآوری: دکتر حمید مساعدیان

عضو کمیسیون پزشکی اتحادیه جهانی کوهنوردی

با تشکر از سایت: کدوک ...در بلندا

ابزار ها و تجهیزات جستجو و نجات بهمن را به طور کلی می توان به سه دسته تقسیم کرد :ابزار های جلوگیری از وقوع بهمن ٬ تجهیزات زنده ماندن در بهمن و تجهیزات جست و جو و نجات بعد از بهمن.

بر اساس آمار بیش از ۵۰ درصد از قربانیانی که کاملا در زیر بهمن مدفون شده اند جان سالم به در نبرده اند حتی کسانی که به بیکن و دستگاه های ردیاب دیجیتالی مجهز بوده اند.به همین خاطر بیشترین توجه را باید بر جلوگیری از قرار گرفتندر معرض خطر بهمن و عبور نکردن از مناطق بهمن خیز و همچنین پیش گیری از وقوع بهمن داشت.در ادامه تعدادی از وسایل مرتبط با بهمن معرفی می شود.

بیکن ها (Avalanche Beacon)

بیکن ها دستگاه های ارسال و دریافت امواج رادیویی می باشند که به وسیله این دستگاه می توان محل مدفون شدن فرد بهمن زده را مشخص کرد.این دستگاه ها ابتدا در سال ۱۹۶۸ توسط Dr. John Lawton اختراع شد.

از اولین مدل های بیکن ساخته شده

امروزه بیکن ها تنوع بالایی نسبت به دهه های گذشته دارند و برخی دارای ویژگی های ویژه ای هستند.بیکن های قدیمی تر از قدرت بیشتری برخوردار بودند ولی کار با آن ها سر در گم کننده و دشوار بود.

نکته ی مهمی که باید مورد توجه قرار داد(و متاسفانه افراد کمی به آن توجه می کند و یا آن را می داند) این است که: تمامی دستگاه های تمامی شرکت ها با یکدیگر سازگاری دارند ٬بدین معنا که می توانند امواج یکدیگر را دریافت و یا برای هم ارسال کنند.این موضوع بدین خاطر است که تمامی بیکن ها طبق استاندارد جهانی امواجی با فرکانس 457 KHz را ارسال و دریافت می کنند.پس در هنگام خرید شما نباید اصلا به این موضوع فکر کنید که آیا فلان مدل می تواند این مدل را پیدا کند یا نه!

در حالت کلی ۳ نوع بیکن وجود دارد:

-آنالوگ
-دیجیتال
-آنالوگ/دیجیتال(هیبرید)

آنالوگ

این مدل از بیکن ها کم کم در حال از رده خارج شدن هستند و بیشتر طرفداران خود را از دست داده اند.
مدل های آنالوگ از دامنه ی جست و جوی بالایی برخوردارند برای دریافت امواج از فواصل دور مناسب هستند اما به هر حال کار با آن ها چندان راحت نیست و نیاز مند تجربه و تمرین فراوان می باشند.مدل های آنالوگ از قیمت نسبتا پاییینی برخوردارند.
مدل های آنالوگ بدین صورت عمل می کنند که امواج رادیویی را به صدا تبدیل می کنند و هر گاه که به فرد مورد نظر نزدیکتر شوید صدای شنیده شده بلند تر می شود.طریقه کار با مدل های آنالوگ در مقاله دکتر توضیح داده شده است.

دیجیتال

این مدل از بیکن ها در حدود سال های ۲۰۰۱ به بازار عرضه شد.هدف اصلی تولید این نوع از بیکن ها کم کردن زمان پیدا کردن قربانی به وسیله راحت تر کردن کار با آن ها است.
بیکن های دیجیتال از میکرو پروسسور هایی بهره می برند که که با آنالیز کردن سیگنال هایی دریافتی فاصله تا فرد قربانی و همچنین جهت حرکت را به ما نشان می دهد.
کار با مدل های دیجیتال نسبت به آنالوگ ها بسیار راحت تر است ولی ضعفی که نسبت به مدل های آنالوگ دارند این است که از دامنه جست و جوی کوتاه تری سود می برند.
بیکن های دیجیتال نسبت به توانایی هایی که دارند٬قیمت های متفاوتی دارند.برای مثال بیکن مدل DSP شرکت PIEPS درارای توانایی مارک کردن ۳ دستگاه را دارد که قیمت آن در بازار ایران حدودا ۶۴۰ هزار تومان است ولی مدل Freeride همین شرکت که توانایی مارک تنها یک دستگاه را دارد حدودا ۲۲۷ هزار تومان است.

آنالوگ/دیجیتال(هیبرید)

این مدل از بیکن ها از تکنولوژی هر دو مدل انالوگ و دیجیتال بهره می برند ولی به نظر نمی رسد که ویژگی خاص یا چشمگیری داشته باشند.از این نوع بیکن ها تنها یک مدل تولید شده است و این مدل نیز مانند مدل های آنالوگ در حال از رده خارج شدن هستند.

طریقه ی حمل بیکن توسط کیف مخصوص آن

نکته ای که مهم است,بدون توجه به نوع دستگاه شما, این است که همواره شما باید به تمرین بپردازید تا در مواقع اضطراری از سرعت عمل کافی برخوردار باشید و بتوانید از دستگاه به درستی استفاده کنید و وقت را ذخیره کنید.

میله سونداژ

میله های سونداژ یکی از وسایل مهم در عملیات جست و جو و نجات می باشد. زمانی که از بیکن استفاده می کنیم باید برای تعیین محل دقیق قربانی از آن ها استفاده کرد و زمانی که قربانی از دیگر وسایل مانند بیکن ٬ توپ بهمن و ... استفاده نکرده است میله های سونداژ تنها راه برای تعیین محل قربانی می باشد.شرکت های مختلفی میله های سونداژ را تولید می کنند ولی در واقع آن ها با یکدیگر تفاوت چندانی ندارند.
۳مورد را درهنگام خرید میله سونداژ باید مد نظر قرار داد:
۱-طول میله
۲-ماده استفاده شده در ساخت میله
۳-سیستم اتصالات میله سونداژ

طول

اکثر میله های سونداژ دارای طول های استاندارد ۲۰۰٬۲۴۰ و ۳۲۰ سانتی متر می باشند.اما بعضی از مدل ها دارای طول های متفاوتی نیز می باشند که معمولا ان هادر طول های بلند تر ۲۶۰٬۲۲۰ و ۲۸۰ تولید می شوند. .
در اکثر میله ها هر قطعه درارای طول ۴۰ سانتی متر می باشد و به همین دلیل است که طول های استاندارد در نظر گرفته شده است.اما مدل هایی که از طول های استاندارد پیروی نمی کنند دارای طول های بلند تری می باشند که امکان دارد برای قرار دادن آن ها در کوله برای شما مشکل ایجاد کند.
اگر معمولا در منطق پر برف برنامه های خود را اجرا می کنید پس بهتر است که طول های بلند تر را برای خرید انتخاب کنید ولی اگر تفاوت وزن چندان برای شما اهمیت ندارد بهتر است که طول بلند تر خریدای کنید.

جنس میله

همانند بیل های برف میله های سونداژ هم معموا از آلومینیوم ساخته می شوند ولی مانند بقیه ابزار که امروزه از کربن برای تولید آن ها استفاده می شود٬این وسیله نیز استثنا نبوده و مدل هایی که جنس آن ها کربنی می باشد نیز تولید می شود.
مهمترین تفاوت میان میله های کربنی و آلومینیومی تفاوت وزن آن ها می باشد که میله های کربنی مقداری سبک تر می باشند.البته این دو مدل تفاوت دیگری نیز دارند که این تفاوت قیمت آن هاست! میله های آلومینیومی قیمتی در حدودا ۶۰ هزار تومان دارند ولی مدل های کربنی حدودا ۱۱۵ هزار تومان می باشند.

اتصالات

گاهی سیستم های اتصالات میله های سونداژ متفاوت می باشند و شما باید در هنگام خرید توجه داشته باشید که با کدام سیستم راحت تر هستید و کدام مدل را می توانید سر هم کنید.تمامی مدل ها دراای قفل های مطمینی هستند ولی بعضی از آن ها سریعتر می باشند و برخی از میله سونداژ ها توانایی آن را دارند که در تنها 3 ثانیه سر هم شوند.

٬Pieps iProbe میله ی سونداژی کم نظیر

این مدل شرکت PIEPS تحولی در میان میله سونداژ ها ایجاد کرده است.
این مدل دارای یک دستگاه گیرنده بیکن کوچک در بالای ان است که تنها با یک باتری قلمی برای ۲۵۰ ساعت کار میکند و توانایی دریافت امواج از فاصله دو متری را داراست.هنگامی که در حال سونداژ کردن هستید برای این که تفاوت میان یک کوله٬سنگ و یا یک قربانی را تشخیص دهید باید تنها بر احساس و تجربه خود اتکا کنید ولی به کمک این مدل می توانید مطمین شوید که آن جسم خود فرد مورد نظر بوده است و نه کوله او تا بجای اینکه کوله قربانی را نجات دهید خود قربان را نجات دهید و در وقت صرفه جویی کنید!
طریقه ی کار این بیکن همانند بیکن های معمولی می باشد و توسط تغییرات در صدای بیپ ی که تولید می کند شما را از مکان فرد مطلع می کند.
همچنین این مدل توانایی این را نیز داراست که بیکن افرادی را که پیدا کرده اید توسط دکمه ای که بر روی بدنه آن وجود دارد غیر فعال کنید که این مزیت بسیار مهمی برای مواقعی است که چند قربانی وجود دراد و از سردرگمی امدادگران جلوگیری می کند, اما متاسفانه این ویزگی تنها برای بیکن های شرکت Pieps عمل می کند.

تنها عیبی که برای این میله سونداژ کربنی می توان بیان کرد قیمت بالای این مدل است که در ایران دارای قیمت تقریبی۲۰۰ هزار تومان می باشد.

کیسه های هوای (Avalanche Air BAG)

یکی از تجهیزاتی که بیش از ۲۵ سال است تولید می شود ولی در ایران شاهد استفاده از آن نیستیم کیسه های هواست.
همان طور که میدانید یکی از بدترین حالاتی که برای یک فرد بهمن زده ممکن است اتفاق بیفتد مدفون شدن کامل در زیر برف و بدتر از ان مدفون شدن در عمق برف است.دلیل اصلی مرگ قربانیان بهمن آسیب های ناشی از برخورد بهمن نمی باشد بلکه مدفون شدن در زیر بهمن دلیل اصلی مرگ قربانیان است.حدودا ۹۰ درصد از مواردی که به مرگ انجامیده اند به دلیل خفگی و فشار بالای ناشی از حجم بالای برف بوده است.
در گذشته اعتقاد بر این بود که بیشتر مدفون شدگان بهمن در عمق زیاد برف و حدودا ۲متری مدفون می شود(که در طرح درس پیشرفته برف و یخ فدراسیون نیز همین مورد گفته شده است) اما براساس تحقیقات هایی که به تازگی انجام شده است٬ عمقی که اکثر قربانیان بهمن در آن دفن می شوند٬ در اکثر مواقع کمتر از یک متر است.

کیسه های هوای بهمن بدین صورت عمل می کنند که پس از کشیده شدن ضامن آن که بر روی بند کوله پشتی قرار دارد به سرعت دو یا یک کیسه هوا(بسته به مدل کیسه هوا) باز می شود و در پشت فرد قرار می گیرد که باعث می شود همانند جلیقه نجات ٬فرد به سطح برف بیاید و در عمق برف مدفون نشود.
یکی از ویژگی های این وسیله این است که در بیشتر مواقع٬چه در حالتی که افتاده اید و وزنتان بر روی کیسه هاست و یا زمانی که در بهمن قرار گرفته اید و حجمی از برف روی شما قرار دارد٬کپسول هوای این وسیله قدرت آن را دارد که کیسه های هوا را باد کرده و جان شما را نجات دهد.

در بعضی از مدل ها کیسه های هوا علاوه بر اینکه در پشت شما باز می شوند در کنار سر و گردن شما نیز قرار می گیرند و باعث می شود آسیب های کمتری به سر و گردن شما وارد شود و همچنین سر شما خارج از برف قرار بگیرد.

کیسه های هوا بر روی کوله های خود شرکت و توسط خود شرکت نصب می شوند.کوله هایی که هم مورد استفاده شرکت ها قرار می گیرد از مقاومت بالاتری برخوردار است٬برای مثال بند های دوشی این کوله ها تا ۴ برابر نسبت به کوله های معمولی مقاوم ترند.
کیسه های هوا یک بار مصرف نبوده ولی باید بعد از هر بار استفاده آن ها را توسط نمایندگی های شرک شارژ کرد.

توپ بهمن(Avalanche Ball)

یکی دیگر از تجهیزاتی که برای زمان بعد از وقوع بهمن کاربرد پیدا می کند توپ های بهمن هستند.توپ بهمن مدل مدرن و ارتقا پیدا کرده ی نخ بهمنی است که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت.
توپ های بهمن به وسیله ی طنابی٬ که طولی ۶ متر دارند٬ مستقیما توسط هارنس خود وسیله به فرد متصل می شوند با این تفاوت نسبت به نخ بهمن که توپی در انتهای نخ وجود دارد که همواره بر روی سطح برف قرار می گیرد و به راحتی و به سرعت محل دفن فرد قربانی بهمن را به کمک آن مشخص کرد.
توپ های بهمن دارای سیستم فنری می باشند و بر خلاف کیسه های هوا که توسط فشار هوا حجم پیدا می کنند این وسیله توسط سیستم فنری خود حجم پیدا می کند و بر روی برف می ماند.

یکی از مزیت های توپ های بهمن این است که از آن ها می توان در تمامی کوله ها بهره گرفت و متعلق به نوع خاصی کوله نمی باشد زیرا این وسیله بر روی کوله و بیرون آن قرار می گیرد و دارای حجم زیادی نیز نمی باشد.وزن این وسیله تفریبا ۱ کیلوگرم می باشد.

توپ بهمن دارای ضامنی است که بر روی بند دوشی کوله قرار می گیرد که با کشیدن آن وسیله عمل می کند و به بیرون پرتاب میشود.ویژگی خوب دیگری که این وسیله دارد یک بار مصرف نبودن آن وعدم نیاز به شارژ می باشد زیرا با جمع کردن توپ که دارای سیستم فنری است و می توان بار ها و بار ها بدون نیاز به باتری و یا کپسول هوا از آن استفاده کرد.

مزیتی که توپ های بهمن نسبت به کیسه های هوا دارند این است که در صورتی که پس از مدفون شدن فرد در زیر بهمن٬ بهمن مجددی بر روی بهمن قبلی بیاید٬ توپ باز هم بر روی سطح بهمن قرار خواهد گرفت و این به خاطر انعطاف پذیری ان است اما کیسه های هوا بدین صورت نیستند و در زیر برف پس از بهمن دوم مدفون می شوند.

توپ های بهمن بر بیکن ها نیز برتری دارند!!ابتدا اینکه زمان تعیین محل دفن قربانی بهمن را به شدت کاهش می دهند و همچنین در موردی که چندین نفر دچار بهمن شده اند کار تعیین محل افراد مختلف نسبت به بیکن بسیار راحت تر انجام می گیرد و هر فرد و کسانی که به بیکن و مجهز نیستند نیز می تواند به راحتی در عملیات امداد شرکت کند که این مزیتی فوق العاده است. ولی هیچ وقت نباید توپ بهمن را جایگزین بیکن کرد.

امداد در شرایطی که چند مصدوم وجود دارد

آوالانگ(Avalung)

آوالانگ شرکت بلک دایاموند نیز یکی دیگر از وسایلی است که می تواند جان شما را نجات دهد!
در ۱۵ دقیقه اول بعد از حادثه اگر فرد به سرعت پیدا و نجات داده نشود امکان زنده ماندن او به شدت کاهش می یابد و این به خاطر تجمع دی اکسید کربن در برابر صورت و کمبود اکسیژن و خفه شدن فرد است و این زمانی است که آوالانگ ارزش خود را نشان می دهد.
این وسیله مدت زمان ۱۵ دقیقه را به حدودا ۱ ساعت افزایش می دهد که این ۴۵ دقیقه ی اضافی برای نجات جان مصدوم بسیار ارزشمند است.
AvaLung بدین صورت عمل می کند که هوای بازدم و گازهای co2 را از جلوی صورت شما دور کرده و آن را به پشت بدن شما می برد و اکسیژن لازم برای تنفس شما را تامین می کند.همچنین این وسیله باعث کاهش یخ زدن برف های اطراف صورت در زمانی که در زیر برف دفن شده اید می شود زیرا شما عمل تنفس خود را توسط این وسیله انجام می دهید.
در زمانی که در زیر برف فرد دفن می شود باید تمام دم و باز دم خود را توسط این وسیله و نه از طریق بینی انجام دهد.
این محصول توسط شرکت بلک دیاموند در دو مدل عرضه می شود.یک مدل که بر روی کوله های این شرکت طراحی و نصب شده است و مدل دیگر که به صورت جلیقه پوشیده می شود.در مدل جلیقه ای باید به یاد داشته باشید که برای کارکرد بهتر وسیله آن را حتماباید بر روی همه ی لباس های خود بپوشید و چیزی بر روی آن نپوشید.

در مدل کوله ای دهانه بر روی بند دوش کوله قرار دارد و محل خروج دی اکسید کربن بر روی پشت کوله قرار دارد.قیمت این وسیله در مدل جلیقه ای در حدود 130 دلار می باشد و وزن آن هم ۲۵۰ گرم می باشد ولی در مدل های کوله ای دارای تنوع زیادی است.

RECCO

recco

یکی از جدید ترین تجهیزات جست و نجات ,RECCO می باشد.این وسیله با اینکه وزنی کمتر از 4 گرم دارد ولی می تواند تاثیر بسزایی در پیدا کردن فرد قربانی بگذارد.از ویژگی های این وسیله بی نیاز بودن به باتری است و اینکه این وسیله همواره روشن است و دکمه ی خاموش و روشن ندارد!!
این وسیله که به صورت ثابت و دائم بر روی کلاه کاسکت٬لباس٬کفش ها و ... نصب می شود و حتی بضی از شرکت ها از قبل این وسیله را بر روی محصولات خود نصب می کنند.

recco reflector

این وسیله از دو قسمت RECCO detector و RECCO reflectors تشکیل شده است که قسمت RECCO detector در اختیار امداد گران باید باشد و این وسیله توسط امواجی که ارسال می کند و امواج دریافتی از قسمت بازتابننده محل فرد قربانی را مشخص می کند.

recco detector